E-POWER ARAÇLARDA ÖTV ORANININ %10 OLARAK UYGULANMASI GEREKTİĞİNE DAİR HUKUKİ DEĞERLENDİRME

E-POWER ARAÇLARDA ÖTV ORANININ %10 OLARAK UYGULANMASI GEREKTİĞİNE DAİR HUKUKİ DEĞERLENDİRME

Giriş

Günümüz otomotiv sektöründe, çevre dostu teknolojilere yönelik artan talep ve devlet politikalarının etkisiyle vergi düzenlemelerinde de önemli değişiklikler gözlemlenmektedir. Bu bağlamda, araçlarda uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları, teknolojik yenilikler ve çevreye duyarlı üretim modelleri dikkate alınarak belirlenmektedir. Özellikle Nissan tarafından geliştirilen E-Power teknolojisine sahip araçların, teknik özellikleri ve işleyiş biçimleri bakımından “sadece elektrik motorlu” araç kategorisine girmesi gerektiği yönündeki görüşler, ÖTV uygulamasında tartışmalı hale gelmiştir. E-Power araçlarda ÖTV oranının %10 olarak uygulanması gerekliliği, mevcut yasal düzenlemeler, teknik veriler ve yargı kararları ışığında detaylı bir şekilde değerlendirilecektir.

I. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Tanımı ve Amacı

1. Tanım

ÖTV, 4760 sayılı ÖTV Kanunu kapsamında belirli mal ve ürünler üzerinden alınan, genellikle lüks tüketim, çevreye zararlı veya yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerden tahsil edilen bir vergidir. Vergilendirmenin temel unsurları arasında; ürünün teknik özellikleri, tüketici kitlesi ve ürünün toplumsal, çevresel etkileri yer almaktadır.

2. Amaç

ÖTV’nin uygulanma amaçları şunlardır:

• Gelir Sağlama: Devlet bütçesine önemli bir vergi kaynağı oluşturmak, özellikle lüks tüketim ürünlerinden elde edilen gelirle mali disiplini desteklemek.
• Tüketim Alışkanlıklarını Yönlendirme: Vergi oranları aracılığıyla yüksek fiyatlı ve lüks ürün tüketiminin denetlenmesi, aynı zamanda çevre dostu ürünlerin tercih edilmesinin teşvik edilmesi.
• Çevrenin Korunması: Özellikle çevreye zararlı olan ürünlerde yüksek vergi uygulayarak, çevre kirliliğinin ve enerji sarfiyatının azaltılması hedeflenmektedir.

II. E-Power Teknolojisinin Tanımı ve Teknik Özellikleri

1. E-Power Teknolojisinin Tanımı

E-Power, Nissan tarafından geliştirilen ve aracın hareketini tamamen elektrik motorunun sağladığı, ancak elektrik enerjisinin benzinli bir motor tarafından üretildiği hibrit bir sistemdir. Bu sistemde;

• Elektrik Motoru: Aracın itiş gücünü sağlayan ana güç kaynağıdır.
• Benzinli Motor: Doğrudan tekerleklere mekanik bir güç aktarması yapmaz; sadece jeneratör görevi görerek elektrik enerjisi üretir.

2. Teknik Özellikler ve Sınıflandırma

E-Power teknolojisi, aracın hareket ettirilmesinde esas olarak elektrik motorunun rol oynadığı bir sistem olduğundan, teknik olarak “sadece elektrik motorlu” araçlar kategorisine dahil edilmesi gerektiği savunulmaktadır. Bu durumda, benzinli motorun yalnızca elektrik üretimi amacı taşıması, aracın itiş gücünün tamamının elektrik motorundan sağlanması, ÖTV uygulamalarında değerlendirme kriterlerinin değiştirilmesini gerektirmektedir.

III. Mevcut Yasal Düzenlemeler ve ÖTV Uygulaması

1. ÖTV Kanunu ve Kategorilendirme

4760 sayılı ÖTV Kanunu’nun ekli (II) sayılı listenin 87.03 pozisyonunda yer alan düzenlemelere göre;

• Sadece Elektrik Motorlu Araçlar: 160 kW altında olan modellerde %10, 160 kW’ya kadar olanlarda ise %40 oranında ÖTV uygulanmaktadır.
• Benzinli ve Hibrit Araçlar: Geleneksel benzinli motorla çalışan veya hibrit teknolojisini benimseyen araçlarda ise motor hacmi, beygir gücü ve diğer teknik özelliklere bağlı olarak daha yüksek oranlar uygulanabilmektedir.

2. E-Power Araçların Mevcut ÖTV Kapsamındaki Yeri

E-Power teknolojisine sahip araçların mevcut ÖTV uygulaması, teknik özelliklerinin tam olarak değerlendirilmediği ve benzinli araçlar kategorisine alınarak yüksek oranlarla vergilendirildiği yönündeki eleştiriler mevcuttur. Araç, itiş gücünü tamamen elektrik motorundan aldığı halde, benzinli motorun varlığı nedeniyle yüksek ÖTV oranlarına tabi tutulması hukuki ve teknik açıdan tartışmalıdır. Bu bağlamda, E-Power araçların “sadece elektrik motorlu” araç olarak sınıflandırılması gerektiği savunulmaktadır.

4. Yargı Kararları Işığında Hukuki Değerlendirme

1. Danıştay 7. Dairesi’nin Kararı

Danıştay 7. Dairesi (Esas No: 2019/3070, Karar No: 2022/506) kararında, aracın hareketini sağlayan tek güç kaynağının elektrik motoru olduğu, benzinli motorun ise sadece elektrik üretimi amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir. Kararda, bu teknik gerçeğin göz önünde bulundurularak aracın “sadece elektrik motorlu” kategorisinde değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmış ve yüksek ÖTV oranının uygulanmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmiştir.

2. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Kararı

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi (29.03.2019 tarih, 2019/741 Esas ve 2019/745 sayılı karar) ise, araçların fiziksel özelliklerinin yanı sıra uygunluk belgesinde yer alan bilgilerin de dikkate alınması gerektiğini savunmuştur. Mahkeme, fiziki bir tespit yapılmadan aracın hibrit veya benzinli olarak sınıflandırılmasının hatalı olduğunu ve bu durumda yüksek ÖTV oranının uygulanmasının hukuka aykırı olduğu sonucuna varmıştır.

3. İzmir Bölge İdare Mahkemesi Kararı

İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dairesi (10.10.2024 tarih, 2024/845 Esas ve 2024/1066 sayılı karar) kararında ise, aracın itiş gücünü sağlayan ana güç kaynağının elektrik motoru olduğuna vurgu yapılmıştır. Kararda, benzinli motorun sadece jeneratör olarak görev yaptığı ve bu nedenle aracın “sadece elektrik motorlu” araç olarak kabul edilmesi gerektiği belirtildiği gibi, çevre dostu araçlara yönelik daha düşük ÖTV oranlarının uygulanmasının, devletin çevre politikalarıyla uyumlu olduğu da savunulmuştur.

VI. Sonuç ve Değerlendirme

Yukarıda sunulan yargı kararları, teknik veriler ve mevcut yasal düzenlemeler ışığında; E-Power teknolojisine sahip araçların ÖTV uygulamasında hatalı kategorilendirilerek yüksek oranlarla vergilendirildiği anlaşılmaktadır. Aracın esas itiş gücünün elektrik motorundan sağlanması, benzinli motorun yalnızca elektrik üretimi amacıyla kullanılması nedeniyle, bu tür araçların “sadece elektrik motorlu” kategorisinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu bağlamda; ilgili yargı kararları ve teknik değerlendirmeler doğrultusunda E-Power teknolojisine sahip araçlarda %10 oranındaki ÖTV uygulamasının esas olduğu ve hatalı olarak uygulanan yüksek oranların iadesinin mümkün kılınabileceği kanaatine varılmaktadır.

Kaynakça

1. 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve ekleri.
2. Danıştay 7. Dairesi – Esas No: 2019/3070, Karar No: 2022/506.
3. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi – 29.03.2019, 2019/741 Esas ve 2019/745 Sayılı Karar.
4. İzmir Bölge İdare Mahkemesi – 10.10.2024, 2024/845 Esas ve 2024/1066 Sayılı Karar.
5. Nissan’ın E-Power Teknolojisine ilişkin teknik dokümantasyon ve resmi açıklamalar.